27 Ağustos 2007
İnsan kendini ne kadar anlatabilir?  Doğan Hızlan

BİR kişiye soru yöneltmek, söyleşi yapmak (interview) için neler gerekir? İyi söyleşi yapanların salık verdiklerini uygulayanlar, gerçekten başarılı olabilirler mi?

İşin birinci bölümü bu.

İkinci bölümü, herkes sorulara açık yanıt verir mi? Bir kişi hakkında söyleşiyi yapan bütün bilgileri toplayabilir mi? Yazdıklarından yola çıkarak istediği yere varabilir mi?

Yabancı dergilerimi karıştırırken Bookforum’da (Feb/Mar 2007) bir bölüme rastladım.

Edebiyat Söyleşisi Yapma Sanatı başlığı altında, bu konu tartışma masasına yatırılıyor. Edebiyat tarihinin ünlü söyleşilerinden alıntılar sunuluyordu okura.

Bir gün o konuya gene döneceğim.
                                                              * * *
YAZARLARIN kendilerini nasıl anlattıklarına örnek olacak bir kitap yayımlandı:

"Kendileri" (*)

Ahmet Say’ın yayımladığı Türkiye Yazıları’ndaki özyaşam öykülerini Selim Esen yayıma hazırlamış.

Dergilerde yayımlanan bu dizilerin, dosyaların kitaplaşması, okur açısından çok önemli ve gerekli. Çünkü bu dergileri bulmak neredeyse imkánsız.

Türk edebiyatının usta yazarlarının, karikatürcülerinin özyaşam öykülerini okurken, ben hep tanıdığım kişiyle, onlar üzerine izlenimlerimle, kişisel saptamalarımla, yazdıklarını, anlattıklarını karşılaştırırım. Yazdıkları da bu değerlendirme kapsamı içindedir.

Kimler var listede?

Birkaç ad vermekle yetineceğim.

Hasan İzzettin Dinamo, Cahit Külebi, Adalet Ağaoğlu, Yaşar Kemal, Fakir Baykurt, Gülten Akın, Turhan Selçuk, Ferruh Doğan, Tarık Dursun K., Fikret Otyam, Edip Cansever, Muzaffer Buyrukçu, Mehmet Başaran, Samim Kocagöz. (Adlar dergideki yayın sırasına göre alındı.)

Tanıdığım Edip Cansever portesi çıkıyor, elbet şiire göre anlatılan bir yaşam. Başka her şey ayrıntı. Ama sadece kendinin değil bir kuşaktan notlar.

Adalet Ağaoğlu’nun şüphesine katılıyorum:

"Günlerdir kimliğimi nasıl çıkarsam, kendimi nasıl yazsam diye düşünüp duruyorum. Meğer insanın kendini yazması ne zormuş. Geçmişteki kendini bugünkü kendisiyle yan yana getirip, iç içe düşünüp de başkalarının önüne tam kendini koyması ne olmaz şeymiş."
                                                            * * *
SÖYLEŞİLERİ, özyaşam öykülerini okuyun, tanıdığınız sanatçıyı biraz daha yakından tanıyın, ya da farklılıkları keşfedin.

(*) Kendileri, Hazırlayan: Selim Esen, Evrensel Basım Yayın

Radikal, 20 Kasım 2007

KENDİLERİ
Hazırlayan: Selim Esen, Evrensel Yayınları, otobiyografi, 479 sayfa

'Türkiye Yazıları', 1977-1982 yılları arasında yetmiş iki sayı yayınlanmış bir dergi. Bu dergi yayınlandığı zaman, yayın kurulu, Türkiye edebiyatının önde gelen yazarlarına birer mektup yazarak, kendilerini anlatmalarını ister. Yazarlar kendilerini anlatırken, bizzat seçtikleri fotoğrafları da yazılarına eklerler. Yazarların gönderdiği öz yaşam öyküleri, derginin muhtelif sayılarında 'Kendileri' genel başlığı altında yayınlandı. Selim Esen'in hazırladığı bu kitap, dergide yayınlanmış, Türkiye edebiyatının yirmi yedi önemli isminin yazılarından oluşuyor. Çalışmanın, özellikle genç kuşak için edebiyat ve edebiyat tarihi anlamında önemli olduğunu söylemek lazım.