Radyolarda
20 TEMMUZ 1974[1]

15 Temmuz 1974 günü Kıbrıs’ta bulunan Yunan alayı ile Anayasa dışı bir kuruluş olan Rum Milli Muhafız Ordusu kuvvetlerini kontrol altında bulunduran Yunanlı subayların idaresinde, Kıbrıs’ta bir hükümet darbesi yapıldı. Hükümet darbesini yapan kuvvetlerin doğrudan doğruya dış bir devlete bağlı güçler olması, Kıbrıs’ın bağımsızlığını ve ülke bütünlüğünü tehlikeye düşürdü. Ada’da meydana gelen durum, bağımsız bir devlet olarak Kıbrıs’ın geleceğini tam bir karanlığa gömdü. Bu vaziyet karşısında Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyetinin bağımsızlığını garanti eden bir devlet olarak ve giriştiği gayretlerin sonuç vermemesi üzerine, ülkenin bütünlüğü ile Türk toplumunun mal ve can güvenliğini korumak ve Garanti Anlaşmasının vecibelerini yerine getirmek amacıyla 1. Kıbrıs Barış Harekâtını başlattı.

İşte, arşivlerde yer alması gereken önemli bir belge...

20 Temmuz 1974 günü ve radyolara yansıyanlar...[2] 

06.00 TRT

                “Türk Silahlı Kuvvetleri, Kıbrıs’a indirme ve çıkartma hareketine başlamıştır. Başbakan Ecevit, Türk Hükümetinin bu konudaki kararını şöyle açıklamıştır:

                Türk Silahlı Kuvvetlerinin Kıbrıs’ta indirme ve çıkartma hareketi başlamış bulunuyor. Milletimize, bütün Kıbrıslılara ve insanlığa hayırlı olsun. Bu şekilde insanlığa ve barışa büyük bir hizmette bulunmuş olacağımıza inanıyoruz...”

06.15 Kıbrıs Rum Radyosu

                “Türkler ihtarsız olarak bize saldırdılar... Tahriksiz yapılan  bu saldırıya tüm imkanlarımızla karşı koyacağız. Bu nedenle Ada’ya sokağa çıkma yasağı konmuştur. Hastane arabaları, Rum Milli Muhafız arabaları sokağa çıkma yasağından muaftır.”

06.20 Kıbrıs Rum Radyosu

                “Hükümet genel seferberlik ilan etmiştir. Askerlik çağında olan tüm gençler göreve çağrılır. Vatanımızı, kanımızın son damlasına kadar savunacağız.”

06.30 Kıbrıs Rum Radyosu

                “Eli silah tutan bütün Rumlar vatanı savunmaya koşunuz.”

06.40 Kıbrıs Rum Radyosu

                “Türkler, yayılma politikalarını ispat etmek için aleyhimizde kalleşçe bir saldırıya geçmiştir. Saldırıyı devam ettirmektedirler. Kendilerine Leonidas’ın “Molon Lave” si (alabilirsen gel al) ile cevap veriyoruz. Hayır...Geçemeyeceklerdir...Tüm Elenler sonuna kadar savaşacaklardır. Son zafere kadar savaşacaklardır...Hak bizimledir...Allah bizimledir...Yaşasın millet...”

06.45 Kıbrıs Rum Radyosu

                “Çok kritik milli durumdan dolayı Hükümet, genel af ilan etmiştir. Cezaevlerindeki bütün tutuklular serbest bırakılmıştır. Doktor ve hastabakıcılar görevleri başına çağrılır.”

07.00 BBC

                “Türk birlikleri Kıbrıs’a havadan ve denizden çıkarma yapmıştır. Türkiye Başbakanı, askeri harekat kararının bütün diplomatik temasların bir sonuç vermemesi üzerine alındığını söylemiştir. Yunan sınırına yakın iller de dahil olmak üzere Türkiye’nin bazı illerinde sıkı yönetim ilan edilmiştir. Kıbrıs radyosu Ada’da genel seferberlik emrini yayınlamıştır. Şimdiye kadarki gelişmeler karşısında hiçbir Yunan hareketi yer almamıştır...”

07.15 Kıbrıs Rum Radyosu

                “Dinimizin ve milletimizin ebedi düşmanı bizi yine esir etmek istiyor. Dağda, bayırda, şehirde direneceğiz. Elenler daima olduğu gibi birlik ve beraberlik içinde tek bir insan gibi savaşacaklardır. Ohi ve yine Ohi (hayır)...Atalarımız gibi savaşacağız. Herşeyimizi mücadele için feda edeceğiz. Kıbrıs’ın hürriyeti için toprak bütünlüğü ve şerefi için savaş zamanı gelmiştir. Çocuklarınız, ana ve babalarınız için savaşınız ve millete layik olduğunuzu gösteriniz. Türkler, kutsal topraklarımıza yine ayak basmak istiyorlar. Ancak çelik savunmamızla karşılaşacaklardır.”

07.15 Bayrak Radyosu

                “Anavatan Silahlı Kuvvetlerinin harekatı maksadına uygun olarak süratle gelişmektedir. İnen ve çıkan birlikler kendilerine verilen hedefleri süratle işgal etmektedirler.

                Kırnı civarındaki Rum bölükleri beyaz bayrak çekerek teslim olmuşlardır. Girne’de birtakım birliklerin de teslim olmak üzere müracaat ettikleri öğrenilmiştir.

                Türk Silahlı Kuvvetlerinin sınırlı harekatına karşı direnen noktalar şiddetle ezilmektedir. Lefkoşa’daki bir direniş noktasına, hava kuvvetlerimize bağlı jetler haddini bildirmişlerdir.”

07.50 Kıbrıs Rum Radyosu

                “Bayrak Radyosunun yayınlarına güvenmeyiniz...Bayrak’ın yayınları yalandır. Psikolojik savaş yapmaktadır. Silahsız halkın moralini bozmaya çalışıyorlar. Silahlı Kuvvetlerimize güveniniz, bizi savunma kuvvetine sahiptirler. Zafer bizimdir.”

08.10 Kıbrıs Rum Radyosu

                “Türk uçaklarının bu sabah kalleşçe ve insanlık dışı bir şekilde radar istasyonu ile Yunan Kuvvetleri Alayını bombalamışlar ve Ağırdağ Türk bölgesine küçük bir paraşütçü kuvveti indirmişlerdir. Kıbrıs Rum Kuvvetleri Türk şövenizminin saldırısını kahramanca ve görülmemiş bir cesaretle karşılamaktadırlar. Düşman hiçbir şeyi başaramamıştır. Şu ana kadar üç düşman uçağı düşürülmüştür. Kendi kuvvetlerimiz hiçbir zayiat vermemiştir.”

08.15 Kıbrıs Rum Radyosu

                “Kan verebilenler kan merkezlerine koşsunlar...”

08.40 TRT

                “Girne’ye amfibik çıkarma harekatı saat 07:00’de başlamış oldu. Türk Hava Kuvvetlerinin büyük bir bölümü saat 09:00 dolaylarında başarılı bir şekilde karaya indi ve hemen ardından öteki gruplar dalga dalga karaya inmeye başladılar. Türk komando birliğimizin Ada’ya yaklaşmakta olduğu haber alındı. Bu konuda TRT Haber Merkezi’ne ulaşan haberlere göre, Yılmazköy dolaylarında görevli Rum Milli Muhafız Bölüğü karşılarındaki Türk Birliğine teslim oldu. Rum askerlerinden bir kısmı, Türkleri kurtarıcımız sözleriyle karşılamıştır. Bölük assubaylarından biri ise, Türk komutana “nerede kaldınız” diye sordu.”

08.45 BFBS (İngiliz Askeri Radyosu)

                “Yakın Doğu İngiliz Birlikleri ve Kıbrıs’taki Egemen İngiliz Üsleri Komutanı şu açıklamayı yapmıştır:

                ‘ İngiliz Hükümetinden aldığım yetki üzerine şu açıklamayı yapmaktayım: Kıbrıs’ta bu sabah şafak atarken girişilen harekatla İngiltere’nin hiçbir surette ilgili olmadığını gerek size, gerekse tüm yabancıları temin ederim.! “

08.45 Kıbrıs Rum Radyosu

                “Alabilirseniz gelin alın...Molon Lave...Hayır...Geçemeyeceksiniz. Rumlar, mal ve namuslarını korumak için başladıkları mücadeleye sonuna kadar devam edeceklerdir. Mücadelemiz nihai zafere kadar devam edecektir. Adalet bizimledir. Allah bizimledir.”

11.00 BBC

                “Muhabirlerin bildirdiğine göre, Türk kuvvetlerinin Lefkoşa-Girne yolunu kontrolüne aldıkları anlaşılmaktadır. Yeni paraşütçü birliklerinin Lefkoşa’ya indirildiği ve uçakların hedefleri bombaladığı bildirilmektedir.

                Kıbrıs rejimi, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ni acele bir toplantıya çağırmıştır.”

19.50 Kıbrıs Rum Radyosu

                “BBC’nin Girne’nin Türklerin eline geçtiği, Lefkoşa hava alanına indirme Limasol’a da çıkarma yaptığı yolundaki haberleri tamamıyla asılsızdır ve Yunan aleyhtarı planlara hizmeti amaçlamaktadır.”