Mister Dulles ve Türk Gençliği[1]

Savaş kapıda... Birleşmiş Milletler, NATO, Asya, Avrupa, Afrika, cümle Uluslararası kuruluşlar ve kıta ülkeleri “Savaşa Hayır” derken Amerika diretiyor: Irak’ı haklıyacağım. Daha tezkere TBMM’ye gelmeden limanlarımıza Amerikan silahları yığılıyor. Hükümet ayak sürüyor, Amerika diretiyor. Türkiye bundan 50 yıl önce yine Amerika ile benzer bir durum yaşamıştı. 

1953 yılında Amerikan Dış İşleri Bakanı John Foster Dulles, Kuzey Atlantik Paktı’na (NATO) en ucuz askeri Türkiye’den temin ettiklerini açıklar. O tarihlerde memleketinden uzak Nazım Hikmet, 16.7.1953 günü Amerikan Bakanına “23 Cent'lik Askere Dair” başlığı altında şu cevabı verir:

Mister Dulles,
sizden saklamak olmaz,
hayat pahalı biraz bizim memlekette.
Mesela iki yüz gram et alabilirsiniz,
koyun eti,
Ankara'da 23 sente,
yahut bir kilodan biraz fazla mercimek,
elli santim kefen bezi yahut,
yahut da bir aylığına
yirmi yaşlarında bir tane insan
erkek,

ağzı burnu, eli ayağı yerinde,
üniforması, otomatiği üzerinde,
yani öldürmeye, öldürülmeye hazır;
belki tavşan gibi korkak,
belki toprak gibi akıllı,
belki gençlik gibi cesur,
belki su gibi kurnaz
(her kaba uymak meselesi),
belki ömründe ilk defa denizi görecek,
belki ava meraklı, belki sevdalıdır.
Yahut da aynı hesapla Mister Dulles
(tanesi 23 sentten yani)

satarlar size bu askerlerin otuz beşini birden
İstanbul'da bir tek odanın aylık kirasına,
seksen beş onda altısına yahut
bir çift iskarpin parasına.
Yalnız bir mesele var Mister Dulles,
herhalde bunu sizden gizlediler.

Size yirmi üç sente sattıkları asker
mevcuttu üniformanızı giymeden önce de,
mevcuttu otomatiksiz filan,
mevcuttu sadece insan olarak,
mevcuttu, tuhafınıza gidecek,
mevcuttu,
hem de çoktan mı çoktan,
daha sizin devletin adı bile konmadan.
Mevcuttu, işiyle gücüyle uğraşıyordu,
mesela, Mister Dulles,
yeller eserken yerinde sizin New York'un,

kurşun kubbeler kurdu o
gök kubbe gibi yüksek,
haşmetli, derin.
Elinde Bursa bahçeleri gibi nakışlandı ipek.
Halı dokur gibi yonttu mermeri,
ve nehirlerin bir kıyısından öbür kıyısına
ebemkuşağı gibi attı kırk gözlü köprüleri.
Dahası var Dulles,
sizin dilde anlamı pek de belli değilken henüz
zulüm gibi,
hürriyet gibi,
kardeşlik gibi sözlerin,

dövüştü zulme karşı o,
ve istiklal ve hürriyet uğruna
ve milletleri kardeş sofrasına davet ederek,
ve yarin yanağından gayri her yerde,
her şeyde,
hep beraber diyebilmek için
yürüdü peşince Bedrettin'in.
O, tornacı Hasan, köylü Memet, öğretmen Ali'dir,
Kaya gibi yumruğunun son ustalığı:
922 yılı 9 Eylülü'dür.
Dedim ya, Mister Dulles,
Herhalde bütün bunları sizden gizlediler.

Ucuzdur vardır illeti.
Hani şaşmayın,
yarın çok pahalıya mal olursa size
bu 23 sentlik asker,
yani benim fakir, cesur, çalışkan milletim,
her millet gibi büyük Türk milleti.

 

                Savaşın sıcaklığını hissettiğimiz bu günlerde 19 Mayıs 1919'da başlayan Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın nasıl verildiğini ve Cumhuriyetin hangi koşullar altında kurulduğunu hatırlamakta yarar olduğu kanısındayız. Çekilen acıları, geride bırakılan binlerce genç şehit ve gaziyi unutmak mümkün mü? Ve de büyük Atatürk’ün gençliğe seslenişini...

                İşte..Tarih 20 Ekim 1927. Yer TBMM. Atatürk kürsüde:

“Sayın baylar, sizi, günlerce işlerinizden alıkoyan uzun ve ayrıntılı sözlerim, en sonu tarihe mal olmuş bir çağın öyküsüdür. Bunda, ulusum için ve yarınki çocuklarımız için dikkat ve uyanıklık sağlayabilecek kimi noktaları belirtebilmiş isem kendimi mutlu sayacağım.

Baylar, bu söylevimle, ulusal varlığı sona ermiş sayılan büyük bir ulusun, bağımsızlığını nasıl kazandığını; bilim ve tekniğin en son ilkelerine dayanan ulusal ve çağdaş bir devleti nasıl kurduğunu anlatmaya çalıştım.

Bugün ulaştığımız sonuç, yüzyıllardan beri çekilen ulusal yıkımların yarattığı uyanıklığın ve bu sevgili yurdun her köşesini sulayan kanların karşılığıdır.

Bu sonucu, Türk gençliğine kutsal bir armağan olarak bırakıyorum.”